کپی‌رایت یوتیوب مجموعه‌ای از قوانین و مقرراتی است که به صاحبان محتوا این اجازه را می‌دهد تا مالکیت آثار خود را ثبت کرده و از استفاده غیرمجاز آنها جلوگیری کنند. یوتیوب از فناوری تشخیص محتوا به نام Content ID استفاده می‌کند که ویدیوهای آپلود شده را با پایگاه داده عظیمی از آثار ثبت شده مقایسه می‌کند. اگر تطابقی پیدا شود، صاحب حق کپی‌رایت می‌تواند تصمیم بگیرد که ویدیو را مسدود کند، درآمد تبلیغاتی آن را دریافت کند یا استفاده از آن را پیگیری نماید. 

Content ID همچنین به کاربران این امکان را می‌دهد در صورت دریافت اخطار کپی‌رایت، درخواست تجدیدنظر کنند. هدف کپی‌رایت یوتیوب ایجاد تعادل بین محافظت از حقوق صاحبان آثار و ترویج خلاقیت در این پلتفرم است. با این حال، این سیستم گاهی با چالش‌هایی مانند اخطارهای نادرست یا سوءاستفاده روبرو می‌شود که یوتیوب تلاش می‌کند آنها را برطرف نماید.

یوتیوب از سیستمی پیشرفته به نام Content ID استفاده می‌کند که به صاحبان آثار اجازه می‌دهد از محتوای خود محافظت کنند. این سیستم ویدیوهای آپلود شده را با پایگاه داده خود مقایسه می‌کند تا موسیقی یا محتوای دارای حق کپی‌رایت را شناسایی کند. در صورت تطابق، اخطاری به نام Copyright claim صادر می‌شود.

این هشدار ممکن است به این تصور منجر شود که تنها راه اجتناب از قوانین کپی‌رایت یوتیوب، استفاده از محتوایی است که در Content ID ثبت نشده باشد. اما حقیقت این است که بخش عمده‌ای از موسیقی و فیلم‌های موجود در اینترنت تحت حفاظت این سیستم قرار دارند. آهنگ‌ها بیشترین چالش را برای یوتیوبرها ایجاد می‌کنند و باعث می‌شوند قوانین کپی‌رایت یوتیوب بسیار سختگیرانه به نظر برسد.

Copyright Infringement به معنای نقض حق نشر است و زمانی اتفاق می‌افتد که از محتوای متعلق به دیگران بدون کسب مجوزهای لازم استفاده شود. این امر می‌تواند شامل استفاده از متن، تصاویر، موسیقی، ویدیو یا هر نوع اثر خلاقانه دیگری باشد که تحت حمایت قانون کپی رایت قرار دارد.

برای استفاده قانونی از محتوای دارای حق نشر، راه‌های مختلفی وجود دارد. یکی از این راه‌ها، کسب اجازه مستقیم از صاحب اثر است. همچنین می‌توان از محتواهایی استفاده کرد که تحت مجوزهای عمومی مانند Creative Commons منتشر شده‌اند. در برخی موارد، استفاده محدود از محتوای دارای حق نشر تحت عنوان استفاده منصفانه یا Fair Use مجاز شمرده می‌شود، اما تعریف دقیق این مفهوم در کشورهای مختلف متفاوت است.

رعایت قوانین کپی رایت نه تنها از نظر اخلاقی مهم است، بلکه برای جلوگیری از مشکلات قانونی و حفظ اعتبار در فضای آنلاین نیز ضروری است. شما باید قبل از استفاده از هر نوع محتوا، از مجاز بودن آن در ابتدا اطمینان حاصل کنید.

قانون اصلی کپی‌رایت یوتیوب تأکید می‌کند که تولیدکنندگان محتوا فقط مجاز به انتشار ویدیوهایی هستند که خود ساخته‌اند یا اجازه استفاده از آن‌ها را دارند. این قانون استفاده غیرمجاز از محتوای دارای حق نشر، مانند موسیقی، بخش‌هایی از برنامه‌های تلویزیونی یا ویدیوهای سایر کاربران را ممنوع می‌کند.

رعایت این قانون برای حفظ سلامت اکوسیستم یوتیوب و احترام به حقوق سازندگان اصلی محتوا ضروری است. نقض کپی‌رایت می‌تواند منجر به حذف ویدیو، دریافت اخطار کپی‌رایت و حتی مسدود شدن کانال شود. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این موارد و ارائه راهکارهای عملی برای رعایت قوانین کپی‌رایت خواهیم پرداخت.

کپی‌رایت Claim یا ادعای کپی‌رایت، در یوتیوب، به موقعیتی گفته می‌شود که صاحب اثر، استفاده از محتوای خود را در ویدیوی شخص دیگری تشخیص می‌دهد و آن را به پلتفرم گزارش می‌دهد. در این صورت، پلتفرم به صاحب ویدیو اخطار می‌دهد که محتوای او دارای کپی‌رایت است.

معمولاً سه اتفاق برای ویدیویی که ادعای کپی‌رایت شده است، می‌افتد:

• قسمتی از ویدیو یا کل آن حذف می‌شود

• صدا از ویدیو حذف می‌شود

• درآمد ویدیو به صاحب اثر کپی‌رایت می‌رسد

قانون Fair Use یا استفاده منصفانه، دکترین حقوقی در آمریکا است که به شما این اجازه را می‌دهد در شرایط خاص از محتوای دارای کپی‌رایت بدون نیاز به کسب اجازه از صاحب اثر استفاده کنید. این قانون برای ترویج تعادل بین حقوق صاحبان اثر و دسترسی عموم به اطلاعات وضع شده است.

اما چه نوع استفاده‌هایی مشمول Fair Use می‌شوند؟

• نقد و بررسی: می‌توانید از محتوای دارای کپی‌رایت برای نقد، تفسیر یا بررسی آن استفاده کنید.

• گزارش خبری: استفاده از محتوا برای گزارش‌های خبری مجاز است.

• آموزشی: می‌توانید از محتوای دارای کپی‌رایت برای اهداف آموزشی، مانند تدریس در کلاس استفاده کنید.

• تحقیق: استفاده از محتوا برای تحقیقات علمی مجاز است.

• بورسیه: می‌توانید از محتوای دارای کپی‌رایت برای اهداف بورسیه، مانند نوشتن مقاله یا کتاب، استفاده نمایید.

زمانی که ویدیوی شما در یوتیوب به دلیل نقض کپی‌رایت، اخطار دریافت می‌کند، چند راهکار برای رفع آن دارید:

1. به ادعای کپی‌ رایت اعتراض کنید

 اگر معتقدید که ادعای کپی‌رایت اشتباه است، می‌توانید به آن اعتراض کنید. برای این کار باید به بخش Copyright در استودیوی یوتیوب بروید و در آنجا ویدیوی مورد نظر را انتخاب کنید.  سپس روی  Dispute claim کلیک کنید و دلایل خود را برای اعتراض شرح دهید.

2. بخش دارای کپی‌ رایت را از ویدیو حذف کنید

اگرچه این کار ممکن است به کیفیت ویدیوی شما آسیب برساند، اما ساده‌ترین راه برای رفع اخطار کپی‌رایت است. برای این کار می‌توانید از ابزارهای ویرایش یوتیوب استفاده نمایید. 

3. موسیقی دارای کپی‌ رایت را با موسیقی بدون کپی‌رایت جایگزین کنید

یوتیوب کتابخانه‌ای از موسیقی بدون کپی‌رایت دارد که می‌توانید از آن به صورت رایگان استفاده کنید.  همچنین می‌توانید موسیقی بدون کپی‌رایت را از وب‌سایت‌های دیگر دانلود کنید و در ویدئو خود استفاده نمایید.

4. از محتوای دارای کپی‌ رایت مشمول Fair Use استفاده کنید

 به یاد داشته باشید که Fair Use دکترین حقوقی پیچیده‌ای است و قوانین آن به طور پیاپی در حال تفسیر است. اگر مطمئن نیستید که استفاده شما از محتوای دارای کپی‌رایت مشمول Fair Use می‌شود یا خیر، با ما در بازدیدبان در ارتباط باشید.

5. ویدیو را خصوصی کنید یا حذف کنید

اگر هیچ یک از راهکارهای دیگر برای شما کارآمد نیست، می‌توانید ویدیو را خصوصی کنید. این گزینه به شما این امکان را می‌دهد تا دسترسی به ویدیو را محدود کنید و فقط افراد خاصی که شما انتخاب می‌کنید بتوانند آن را مشاهده کنند. با این کار، ویدیوی شما از دید عموم پنهان می‌شود و تنها برای مخاطبان منتخب قابل دسترسی خواهد بود.

در یوتیوب، دو روش اصلی برای رسیدگی به محتوای دارای حق انحصاری وجود دارد: درخواست حذف محتوا و Content ID. درخواست حذف محتوا توسط هر فردی قابل ارائه است، اما باید صاحب حق انحصاری یا نماینده مجاز باشد. این درخواست‌ها به صورت دستی توسط یوتیوب بررسی می‌شوند و در صورت تأیید، منجر به حذف محتوا می‌شود.

از سوی دیگر، Content ID یک ابزار اختصاصی برای صاحبان حق انحصاری است که به طور خودکار ویدیوهای آپلود شده را با فایل‌های مرجع مقایسه می‌کنند. در صورت تطابق، اقداماتی مانند مسدود کردن ویدیو یا تغییر در شرایط درآمدزایی آن ویدئو صورت می‌گیرد. تفاوت اصلی این دو روش در منشأ، فرآیند و نتیجه نهایی است. درخواست حذف محتوا یک الزام قانونی است که به حذف ویدیو منجر می‌شود، در حالی که Content ID ابزاری است که می‌تواند تأثیرات متفاوتی داشته باشد. 

برای پیشگیری از مشکلات مربوط به حق نشر در یوتیوب و حفظ کیفیت محتوای خود، رعایت این اصول ضروری است:

1. از محتوای اورجینال استفاده کنید

بهترین راه برای جلوگیری از کپی رایت، تولید محتوای منحصر به فرد و خلاقانه‌ی خودتان است. ویدیوهای خود را با ایده‌ها و تصاویر و صداهای ابداعی خود بسازید تا خیالتان از بابت نقض حقوق دیگران راحت باشد.

2. از محتوای دارای مجوز استفاده کنید

اگر قصد استفاده از محتوای دارای حق انحصاری دیگران را دارید، حتماً قبل از هر چیز مجوز لازم را کسب کنید. این مجوز می تواند به صورت کتبی یا شفاهی باشد و از طریق تماس با صاحب حق انحصاری یا خرید مجوز از وب سایت های مربوطه به دست آید.

3. به قوانین حق انحصاری توجه کنید

قوانین مربوط به حق انحصاری پیچیده و گسترده هستند. با این حال، آشنایی با مبانی این قوانین به شما کمک می‌کند تا در هنگام استفاده از محتوای دیگران، از حدود مجاز عبور نکنید. منابع آموزشی متعددی در این زمینه به صورت آنلاین و آفلاین در دسترس هستند.

4. از ابزارهای یوتیوب استفاده کنید

یوتیوب ابزارهایی را به صورت رایگان در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد که می‌توانید از آنها برای افزودن موسیقی و افکت‌های صوتی به ویدیوهایتان بدون نگرانی از نقض حق انحصاری استفاده کنید. کتابخانه صوتی یوتیوب و افکت‌های صوتی این پلتفرم، نمونه‌هایی از این ابزارها هستند.

5. محتوا را به دقت بررسی کنید

قبل از انتشار ویدیو، آن را به طور کامل بررسی کنید تا از عدم وجود هرگونه محتوای دارای حق انحصاری در آن اطمینان حاصل کنید. به موسیقی متن، تصاویر و سایر المان‌های ویدیو دقت کنید و در صورت مشاهده هرگونه مورد مشکوک، آن را حذف یا جایگزین کنید.

6. در صورت دریافت اخطار، سریعاً اقدام کنید

اگر اخطار نقض حق انحصاری دریافت کردید، جزئیات اعلان را به دقت بررسی کنید تا متوجه شوید چه محتوایی از ویدیوی شما نقض حق انحصاری محسوب شده است. در صورت تمایل می‌توانید با ارسال دلایل خود به یوتیوب، نسبت به اعلان اعتراض کنید. همچنین می‌توانید ویدیو را از کانال خود حذف کنید تا از حذف شدن کانال جلوگیری نمایید.

برای پیگیری اخطار کپی‌رایت در یوتیوب، می‌توانید این مراحل را دنبال کنید:

1. بررسی دقیق اخطار: به ایمیل اعلان یوتیوب مراجعه کنید. جزئیات اخطار را در channel's copyright dashboardخود بررسی کنید.

2. انتخاب اقدام مناسب: اگر ادعا معتبر است، می‌توانید آن را بپذیرید. ویدیو را ویرایش کرده و بخش مشکل‌دار را حذف کنید. اگر فکر می‌کنید اشتباهی رخ داده، می‌توانید اعتراض کنید.

3. ثبت درخواست تجدیدنظر: به بخش  Copyright strikes در YouTube Studioبروید. روی گزینه  Appealکلیک کنید. دلایل خود را به طور مفصل و مستند ارائه دهید.

4. ارتباط با صاحب حق نشر: اگر امکان دارد، مستقیماً با صاحب حق نشر تماس بگیرید. درباره امکان حل و فصل مسئله گفتگو کنید.

5. پیگیری مداوم: وضعیت درخواست تجدیدنظر خود را به طور منظم بررسی کنید. در صورت نیاز، اطلاعات تکمیلی ارائه دهید. به یاد داشته باشید که صبور باشید و همیشه به صورت حرفه‌ای و محترمانه عمل کنید. این رویکرد می‌تواند به حل سریع‌تر و مؤثرتر مسئله کمک کند.

6. مشاوره: در صورت پیچیده بودن موضوع، با ما در بازدیدبان در این زمینه حق نشر مشورت کنید تا ما شما را به صورت کامل راهنمایی نماییم.

استودیوی YouTube دارای بخشی به نام کتابخانه صوتی (Audio Library) است. در این بخش می‌توانید به مجموعه‌ای از آهنگ‌ها و افکت‌های صوتی دسترسی پیدا کنید که برای استفاده در ویدیوهای شما آزاد هستند و نیازی به پرداخت حق امتیاز ندارند. این منابع صوتی می‌توانند به غنی‌تر شدن محتوای ویدیویی شما کمک کنند. برای استفاده از آنها این مسیر را سپری کنید:

1. وارد YouTube Studio شوید.

2. از منوی اصلی، گزینه Content را انتخاب کنید.

3. ویدیوی مورد نظرتان را پیدا کرده و روی آن کلیک کنید.

4. در صفحه جدید، گزینه  Editor را از منوی کناری انتخاب کنید.

5. بخش Audio را باز کنید. از فیلترهای جستجو برای یافتن موسیقی جدید استفاده کنید و برای شنیدن پیش‌نمایش هر آهنگ، دکمه پخش را بزنید.

6. پس از انتخاب آهنگ مورد نظر، روی ADD کلیک کنید. آهنگ به صورت یک نوار آبی رنگ در ویرایشگر نمایش داده می‌شود.

7. برای تنظیم زمان شروع و پایان آهنگ، لبه‌های نوار آبی را بکشید.

8. برای تنظیمات دقیق‌تر، از ابزارهای بزرگنمایی استفاده کنید.

9. پس از اتمام ویرایش، تغییرات را با کلیک بر روی دکمه SAVE اعمال کنید. 

با این روش، می‌توانید به راحتی موسیقی ویدیوی خود را در یوتیوب تغییر دهید و آن را متناسب با نیاز خود تنظیم کنید.

هیچ راه تضمینی برای استفاده منصفانه (Fair Use)از یک ویدیو وجود ندارد، اما برای افزایش شانس خود در YouTube می‌توانید این نکات را دنبال کنید:

تمرکز بر تحول

محتوایی را تولید کنید که به مطالب اصلی، ارزش جدید یا متفاوتی اضافه کند. این می‌تواند شامل نقد، تفسیر، یا زاویه خلاقانه دیگری باشد. نکته مهم این است که نشان دهید کار شما فقط کپی از اثر دیگری نیست.

استفاده از بخش‌های کوچک

استفاده از بخش‌های کوتاه‌تر از مطالب دارای حق نسخه‌برداری، معمولاً به عنوان استفاده منصفانه‌ در نظر گرفته می‌شود. از قسمت‌های اصلی و کلیدی اثر خودداری کنید.

هدفمندی در استفاده

دلیل شما برای استفاده از محتوای دارای حق نسخه‌برداری اهمیت دارد. استفاده از محتوا برای آموزش، نقد یا گزارش‌های خبری به عنوان استفاده منصفانه شناخته می‌شود تا استفاده صرفاً کاملا کپی.

در نظر گرفتن سایر عوامل

ماهیت اثر دارای حق نسخه‌برداری نیز مهم است. استفاده از مطالب واقعی معمولاً استفاده منصفانه‌تری نسبت به محتوای خلاقانه به شمار می‌آید. همچنین، اگر ویدیوی شما به بازار اثر اصلی آسیب برساند، احتمالا استفاده منصفانه در نظر گرفته نخواهد شد.

YouTube ممکن است ویدیوهای دارای ادعای حق نسخه‌برداری را حذف کند، حتی اگر واجد شرایط استفاده منصفانه باشند. شما می‌توانید با این ادعا مخالفت کنید، اما این فرایند می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

کپی‌رایت کلیم (Copyright Claim) در یوتیوب زمانی اتفاق می‌افتد که یوتیوب تشخیص دهد شما از محتوای دارای حق انحصاری شخص دیگری بدون مجوز در ویدیوی خود استفاده کرده‌اید. این محتوا می‌تواند شامل ویدیو، عکس، موسیقی یا هر نوع اثر دارای حق کپی‌رایت باشد.

نحوه تشخیص کپی‌رایت کلیم

هنگامی که ادعای کپی‌رایت به ویدیوی شما تعلق می‌گیرد، اعلانی را در YouTube Studio دریافت می‌کنید.همچنین می‌توانید در برگه کپی‌رایت در YouTube Studio، لیستی از تمام ادعاهای کپی‌رایت مربوط به ویدیوهای خود را مشاهده کنید.

نحوه رفع ادعای کپی‌رایت:

اگر معتقدید که ادعای کپی‌رایت اشتباه است، می‌توانید آن را در YouTube Studio ثبت کنید. همچنین می‌توانید بخشی از ویدیو که دارای حق انحصاری است را با اثری مجاز جایگزین کنید. اگر صاحب محتوا به شما اجازه دهد، می‌توانید از محتوای دارای حق انحصاری در ویدیوی خود استفاده کنید.

copyright strike از copyright claim متمایز است و پیامدهای جدی‌تری برای کانال شما دارد. copyright strike زمانی صادر می‌شود که صاحب حق نشر درخواست حذف محتوای شما را به یوتیوب ارائه داده باشد. این درخواست باید مستند و قانونی باشد و نشان دهد که محتوای شما واقعاً ناقض حق نشر است.

پس از دریافت اولین اخطار، یوتیوب شما را ملزم می‌کند در دوره آموزشی حق نشر شرکت کنید تا درک بهتری از این موضوع پیدا کنید. این دوره شامل اطلاعاتی درباره قوانین حق نشر، Fair Use و چگونگی اجتناب از نقض حقوق دیگران است.

اگر تعداد اخطارها به سه برسد، عواقب جدی‌تری در انتظار شماست. ممکن است حساب کاربری‌تان به طور کامل مسدود شود و تمام ویدیوهایتان از پلتفرم حذف گردند. این امر می‌تواند به معنای از دست دادن تمام محتوا، مخاطبان و درآمد احتمالی شما از یوتیوب باشد.

در صورت دریافت اخطار، می‌توانید با صاحب حق نشر تماس بگیرید، محتوای مورد نظر را حذف کنید یا اگر فکر می‌کنید اشتباهی رخ داده، درخواست تجدیدنظر دهید. همچنین، می توانید با مشاوران ما در بازدیدبان در تماس باشید تا آنها شما را برای رفع این اخطار راهنمایی کنند. 

مواجهه با ادعای کپی رایت یا استرایک در یوتیوب می تواند استرس زا باشد، اما گام هایی وجود دارد که می توانید برای حل این مشکل بردارید. در اینجا خلاصه ای از اقدامات آمده است:

1. ادعا را کاملا بخوانید

نوع ادعا را مشخص کنید و جزئیات آن را کاملا بررسی کنید. مشخص کنید کدام قسمت از ویدیوی شما دارای محتوای دارای حق انحصاری است و چه کسی ادعای مالکیت آن را دارد.

2. ارزیابی کنید که آیا ادعا درست است

به طور عینی بررسی کنید که محتوای دارای حق انحصاری بدون مجوز استفاده شده است. قوانین مربوط به استفاده منصفانه را بازبینی کنید و ببینید که آیا ویدیوی شما در این چارچوب قرار می گیرد یا خیر.

3. اقدام کنید

اگر ادعایی که در برابر شما شده است درست است می توانید ویدیو را از یوتیوب حذف کنید یا قسمت دارای حق انحصاری را ویرایش کنید. برای استرایک گزینه اعتراض را انتخاب کنید، اما یوتیوب تصمیم نهایی را می گیرد.

4. اگر ادعا نادرست است

در YouTube Studio دلایل خود را به طور واضح و مختصر شرح دهید و مدارکی را ارائه دهید که نشان می دهد استفاده شما منصفانه بوده است. برای استرایک نیز در YouTube Studio اعتراض کنید. دلایل خود را به طور واضح و مختصر شرح دهید و مدارکی را ارائه دهید که نشان می دهد استرایک اشتباه بوده است.

5. منتظر پاسخ باشید

یوتیوب ادعا یا اعتراض شما را بررسی می کند و به شما اطلاع می دهد. در صورت تأیید اعتراض شما، ادعا یا استرایک از ویدیوی شما حذف می شود. در صورت رد اعتراض شما، ممکن است ویدیو حذف شود، کانال شما اخطار دریافت کند یا حتی به طور کامل تعلیق شود.

اخطارهای کپی‌رایت در یوتیوب معمولاً پس از 90 روز به طور خودکار منقضی می‌شوند، مشروط بر اینکه در این مدت اخطار جدیدی دریافت نکنید. با این حال، راه‌های سریع‌تری نیز برای رفع این اخطارها وجود دارد. اگر صاحب حق کپی‌رایت تصمیم به لغو اخطار بگیرد، می‌تواند فوراً آن را برطرف کند. همچنین، اگر به اخطار اعتراض کنید و اعتراض شما پذیرفته شود، اخطار برداشته خواهد شد. 

گاهی اوقات، مذاکره مستقیم با صاحب حق کپی‌رایت می‌تواند منجر به توافق و رفع اخطار شود. اگر بتوانید ثابت کنید که استفاده شما از محتوا تحت قوانین Fair use بوده است، ممکن است اخطار برداشته شود. مهم است به خاطر داشته باشید که رفع اخطارها به شرایط خاص هر مورد بستگی دارد و ممکن است زمان‌بر باشد. همچنین، تکرار تخلفات می‌تواند عواقب جدی‌تری برای کانال شما داشته باشد.